Terug

Afscheidsplechtigheid van Hugo Claus in de Bourla schouwburg in Antwerpen (29 maart 2008)

 Waardig afscheid van Claus

De ingetogen plechtigheid begon met muziek van Thelonius Monk. De sprekers zaten op een rood tapijt op het podium. De kist werd binnengedragen van achter het podium. Claus, die in zijn leven zo veel toneel schreef, leek de acteur die opkwam voor een laatste voorstelling.

De afscheidsplechtigheid werd geleid door Claus' biograaf Piet Piryns  en ingeleid door zijn uitgever, directeur Robbert Ammerlaan van de Bezige Bij. Tijdens de plechtigheid was er muziek van onder meer Thelonius Monk, Chet Baker en Strauss en lazen acteurs Jan Decleir, Hilde Van Mieghem, Josse De Pauw en Gilda De Bal gedichten van Claus voor. Cees Nooteboom, Erwin Mortier, Jef Lambrecht en Suzanne Holtzer hielden toespraken.

Sprekers

Actrice Hilde Van Mieghem las het gedicht 'West-Vlaanderen' van de overleden auteur voor. Dit gedicht werd in 1952 gepubliceerd. Hugo Claus verbleef eind jaren '40 in Oostende. Zijn asse zal voor de kust van deze badstad verstrooid worden.

Suzanne Holzer, redactrice bij uitgeverij De Bezige Bij, blikte terug op het "bruisende en borrelende schrijversleven" van de dichter, prozaïst, regisseur en beeldend kunstenaar.

Jan Decleir droeg het gedicht 'Sporen' voor. Het werd zo mogelijk nog stiller in de schouwburg. Decleir acteerde in diverse films geregisseerd of geschreven door Claus. Zo bijvoorbeeld in de grotendeels geflopte 'De Leeuw van Vlaanderen'.

Nadat acteur Josse Depauw het gedicht 'Dichter' voordroeg, was het de beurt aan de Nederlandse auteur Cees Nooteboom om hulde te brengen aan Claus. "De jongen van ooit, schemerde door de oude man die ik laatst zag. Ik neem afscheid van al de mannen die je was. Ik vraag je maar één ding: 'kom voor ons spoken'". Na de pakkende bijdrage van Nooteboom weerklonk applaus.

Actrice Gilda de Bal bracht het gedicht 'Oostende'. Claus-biograaf en ceremoniemeester Piet Piryns rondde de plechtigheid af. Het laatste woord was voor de overleden meester zelf. Een opname van zijn stem weerklonk in de schouwburg. Daarna werd de lijkkist naar de hal van de Bourla gedragen.

Euthanasie Controverse
De eerste spreker, literator Erwin Mortier, gaf meteen een sneer naar kardinaal Danneels. 

" Louter en alleen omdat de keuze van zijn levenseinde niet de hunne is, komen ze weer van onder de plaveien gekropen en spuien hun laffe gal. De eigen morele superioriteit celebreren boven het lichaam van een geliefde dode is geen heldendaad. Meneer de kardinaal: schaam je."

Ook VRT-radiojournalist Jef Lambrecht verwees tijdens zijn hommage naar de controverse rond "de laatste daad" van Hugo Claus. "Je stierf op de drempel van de lente en toen werd het bitter koud". Lambrecht kreeg het publiek even aan het lachen toen hij zei: "Je hebt niet willen leven onder deze regering".

De grote vriend van Hugo Claus en schrijver Cees Nooteboom verwees ook naar de 'kleine zielen' die Hugo van euthanasie hadden willen weerhouden: " met de grote leugen van het eeuwige leven in het Paradijs". 

Zie ook de brief van de dag in de Volkskrant

Zie ook de kant van de kerk hier

Zie hieronder het  artikel uit de Vlaamse krant De Morgen van  ex-premier Guy Verhofstad over de zelfgekozen dood van Hugo Claus hieronder.

Verhofstadt brengt hommage aan Hugo Claus

Hieronder volgt de integrale tekst van de hommage van premier Guy Verhofstadt aan de overleden Hugo Claus.

"Hugo Claus is niet meer. Getroffen door Alzheimer besliste hij een waardige dood te sterven en zo een streep onder zijn leven te trekken. Daarmee verliest Vlaanderen en het gehele Nederlandse taalgebied zijn grootste schrijver.

In zijn romans, in zijn toneelstukken, in zijn gedichten - of het nu Het verdriet van België of De Oostakkerse gedichten betrof - houdt hij ons een spiegel voor van het leven. Een weliswaar hard, vaak meedogenloos beeld dat ons helpt te begrijpen wie we werkelijk zijn en waar onze lotsbestemming ligt. Ik ken niemand die niet onder de indruk kwam van de kracht van zijn woorden. Ik ken geen persoon die hem ontmoette waarop hij niet een onuitwisbaar spoor achterliet.

Hugo Claus was een begenadigde schrijver die de hemel uitdaagde, tot de ouderdom hem onherroepelijk polijstte tot een blok marmer waarop men oh zo graag steunen of rusten wil. Dat is wat ik meer dan tien jaar heb mogen doen.

Zijn kennis, zijn fenomenaal geheugen voor feiten en voor namen, van boksers en van filmsterren, van citaten van Montaigne tot gedichten van Apollinaire. Het bleef allemaal tot de laatste dag paraat en ongeschonden.

Maar beseffen dat men niet meer weet wat zich vijf minuten geleden heeft afgespeeld. De dag verwarren met de nacht. De ochtend, de middag, de avond niet meer van elkaar kunnen onderscheiden. Het glas wijn, de kop koffie die vanaf de rand van de tafel op de grond uiteenspat. Niet goed meer weten hoe men stappen moet, hoe de ene voet voor de andere te zetten. Dat is allemaal niet erg voor een schrijver. Dat zijn slechts pietluttige details.

Daar ging het hem dus niet om. Maar bijna niet meer in staat zijn woorden tot heldere frasen te kneden, de gepaste uitdrukkingen en metaforen te creëren, iets wat hem verdomme meer dan zestig jaar geen moeite had gekost, dat was - denk ik - een onontkoombare en ondragelijke kwelling geworden.

Als het waar is zoals hij ooit schreef dat "woorden de kleren van de gedachten zijn" dan was hij nu naakt aan de wereld overgeleverd. Zonder bescherming. Zonder verweer. Zonder het wapen van zijn pen. "J'écris, donc je suis" gold niet meer.

Het stemt me droef afscheid te moeten nemen van de meester. Want in ieder van zijn geschriften en gedichten was hij een (emotioneel) lichtbaken in onze duistere wereld. Maar anderzijds heb ik er ook vrede mee dat hij er zo over heeft beslist. Want hij is als een grote gloeiende ster van ons heen gegaan, precies op tijd, precies vooraleer hij tot een plomp zwart gat zou zijn ineengeklapt. Het ga je goed in de nieuwe wereld, "in de schoot van de lieve dood"."